Mantelzorger zijn, betekent constant alert zijn op tijd en activiteit. In de gaten blijven houden of de zorg gecombineerd kan blijven met het werk, met jouw privéleven en/of met de hobby’s die je veel plezier geven.

Ik kan uit ervaring spreken. Jaren heb ik, voor mijn moeder (1927 geboren) die Alzheimer had, gezorgd. Het was niet altijd gemakkelijk om aan haar wensen te voldoen. Haar zorgvraag werd met de week zwaarder en haar reacties naar mij (boos, verdrietig, blij) konden per situatie zeer wisselend zijn. Het was laveren en anticiperen en dat kostte mij met tijde veel stress en energie.

Wanneer ik dit voorbeeld tijdens een presentatie aan mantelzorgers vertel, zie ik vele aanwezigen het hoofd knikken. Een teken van herkenning voor de geschetste situatie. Zij komen vervolgens met hun verhalen. Hoe zij vele ballen in de lucht hebben te houden, het schuldgevoel dat ze ervaren of de vermoeidheid die ze voelen.

Vermoeidheid waar ze niet aan toe kunnen geven omdat de zorg voor de ander op de eerste plaats staat.

Wist je dat (over)vermoeidheid een signaal is dat nummer 1 op de lijst van stressgerelateerde klachten staat?

De belangrijkste tip die ik nu al kan geven: Laat stress geen burn-out worden 

Voor Alleszelf.nl heb ik de tien belangrijke manieren om stress te voorkomen of te verminderen op een rij gezet. Alleszelf.nl vroeg een artikel te schrijven voor mantelzorgers die de zorg hebben voor iemand op hoge leeftijd. De tips heb ik verzameld op basis van eigen ervaringen en op basis van begeleiding van mantelzorgers. De ervaringen staan vermeld onder een cursief geschreven kopje ‘mijn verhaal’ of ‘mantelzorger’

 

Tip 1: Herken op tijd de stress signalen

We hebben allemaal dagelijks te maken met stress. Het helpt je om goed te presteren, alert te zijn en vol concentratie een taak te volbrengen. Je kunt dit voor een korte tijd inzetten en als je klaar bent, daalt de spanning en dus de stresshormonen weer.

 

Ongezonde stress, ook wel chronische stress, ontstaat doordat gebeurtenissen in ons leven plaatsvinden die veel spanning geven, maar ook doordat we doorgaan met ons in te spannen als ons lichaam vraagt om herstel.

 

De meest voorkomende signalen zijn (de lijst is vele male langer):

–       (over) vermoeid

–       Sneller geïrriteerd

–       Geen zin in de dag

–       Slecht slapen

–       Gespannen

–       Piekeren

 

Tip 2: Geduld is een schone zaak

Mensen op hoge leeftijd functioneren over het algemeen met een rustiger tempo dan ze vroeger deden. Concentratie kan vertraagd zijn (minder snel opnemen van nieuwe informatie), het gehoor en zicht wordt minder, bewegingen gaan minder soepel etc. Natuurlijk is dit allemaal afhankelijk van de conditie van de hulpvrager.

 

Mijn ervaring

Mijn moeder vond autonomie heel belangrijk. Wanneer ik bij haar was, informeerde ik altijd wat ze wilde en ik liet haar zoveel mogelijk zelf doen. Ik nam het niet over. Zo behield zij haar autonomie en ik had de tijd om iets anders te doen. De dag dat ik bij haar was, plande ik ook ruim in zodat er tijd was voor onverwachte gebeurtenissen. En die waren er altijd. Zo kon ik stress voorkomen en door mijn rust kon mijn moeder alles in haar eigen tempo doen. Zou ik gestrest geweest zijn dan had dat invloed op haar functioneren. Stress straal je namelijk uit! Dat is niet te verbergen. Praten gaat sneller, ongeduld komt op de voorgrond te staan en de ander wordt daar ook onrustig van.

 

Tip 3: Plan ‘Mijn tijd’ in je agenda

Het ritme van inspanning en daarna ontspanning is gezonde stress. Na een inspanning is het van belang dat er weer herstel ingebouwd wordt. Hoe groter de inspanning des te langer hersteltijd nodig is.

 

Mantelzorger

Iedere dag heb ik een moment voor mezelf ingepland. Dat heb ik me aangeleerd en het werkt echt. Ik noem het ‘Mijn tijd’ en niemand mag daar aankomen! In die tijd doe ik helemaal niets of ik ga een klein blokje om. Frisse lucht opsnuiven, nieuwe energie voor de volgende activiteit. Mijn man kent dat inmiddels van mij en weet dat ik het nodig heb.

 

Tip 4 : Ademhalen

Letterlijk op ‘adem komen’ verlaagd het stressniveau. Daar zijn vele oefeningen voor geschreven. Ik geef je hier een korte versie die je na ieder stressvol moment in kunt zetten.

Oefening:

–       Ga op een stoel zitten. Rug tegen de rugleuning en voeten naast elkaar op de grond.

–       Volg nu je ademhaling. Volg de inademing en uitademing. Doe dat heel bewust. Niets forceren, alleen maar volgen.

–       Deze oefening kun je sowieso 3 keer per dag 3 minuten inplannen. Zie Tip 3.

 

Mijn verhaal

Deze oefening heb ik ook aan mijn moeder geleerd. Zij vond dat een hele fijne oefening. Samen in- en uitademen. Met een rustig muziekje op de achtergrond kon ook zij ontspannen. De geheugenproblemen kostte haar best veel energie. Bij vermoeidheid had ze veel meer last van woordvindingsproblemen. Dat was voor mij een signaal om iets rustigs met haar te doen en haar niet te overvragen.

 

Tip 5 : Goede Nachtrust

We slapen allemaal wel eens een nachtje minder goed. Gewoon een avondje op tijd naar bed en je bent weer bijgetankt. Helaas geldt dat niet voor mensen die langere tijd stress hebben opgebouwd. De spieren voelen gespannen, het lichaam opgejaagd en piekeren staat op de voorgrond. Inslapen wordt heel lastig. De meeste mensen gaan nog later naar bed omdat ze hopen een betere nacht te kunnen maken. Wat werkelijk gebeurt: lichaam en geest raken meer vermoeid waardoor in- of doorslapen steeds minder gemakkelijk gaat.

 

Oefening:

 

–       Ga de komende week of liever nog de komende twee weken rond 22.00 uur naar bed. Ook al voelt u nog geen slaap.

–       De slaapkamer is donker

–       Je volgt je ademhaling

–       Zijn er gedachten? Zeg daar maar JA tegen. Die mogen er zijn

–       Blijven de gedachten malen? Doe het licht aan en neem maximaal een half uurtje piekertijd. Schrijf alles op waarover je piekert. Een piekerschriftje kun je dat noemen.

–       Doe vervolgens het licht weer uit en volg je ademhaling

 

Hou dit de komende week tot twee weken vol! Bij geen verbetering raadpleeg je arts.

 

Mantelzorger

De eerste dagen dat ik de oefening deed, was niet gemakkelijk. In het begin dacht ik nog ‘dat werkt echt niet. Nu lig ik al weer wakker terwijl ik al drie dagen om 22.00 uur naar bed ga’.

Vanaf de vierde dag begon ik beter in te slapen. ’s Nachts werd ik nog wel eens rond 4 uur wakker. Dan deed ik mijn ademhalingsoefening en merkte meteen dat mijn lichaam meer ontspande.  

 

Tip 6 : Luister muziek

Waar woorden tekort schieten daar spreekt de muziek. (spreuk van Hans Christian Andersen)

Muziek kan ontspannen. Zowel swingmuziek als rustgevende muziek kan ontspannend werken.

Ben je in de stemming om te swingen? Onderdruk dat niet. Zet een goede CD op en vermaak je door mee te zingen, te dansen of gewoon alleen of samen te luisteren.

 

Heb je behoefte aan rustige muziek. Dit is een CD die ik je kan aanraden.

Largo muziek

 Interesse in Largo muziek? Je kunt HIER klikken en direct bestellen.

Mijn verhaal

Als ik thuis kwam van een dag bij mijn moeder, kon ik de vermoeidheid en met tijde de irritatie over haar gedrag slecht kwijt. Ik hou ervan om te dansen en dat was op dat moment teveel gevraagd. Om te ontspannen ging ik naar mijn kamer en luisterde naar de CD LARGO. Alle spanning kon ik zo loslaten.

 

Mantelzorger

Samen met mijn man hebben we een concertavond ingepland. Iedere vrijdagavond kijken we samen naar een concert op televisie. Een wijntje, toastje, stukje kaas en een kaarsje aan. Zo maken we het heel gezellig. De muziek ontspant ons beiden en iedereen uit ons netwerk, evenals de thuiszorg, weet dat deze avond van ons is. Daar wordt rekening mee gehouden.

 

Tip 7 :  Zoek steun vanuit werk (als je een baan hebt) en privésfeer

mantelzorg

Je hoeft echt niet alles zelf te doen! Dat is niet realistisch. Hulp vragen is ons helaas niet altijd goed geleerd. Toch hoort dit hoog op de prioriteitenlijst te staan. Jouw kwetsbaarheid accepteren is een belangrijke stap. Want…wanneer jij wegvalt wie zorgt er dan voor de ander?

 

Mantelzorger

Tijdens mijn gesprekken bij Karin de Smit was ik hardnekkig en wilde ik niet veranderen. Mijn reactie in het begin was: “Ik ga geen steun vragen aan mijn kinderen of buren. Die zijn al zo druk. Ik doe het wel alleen ook al val ik er bijna bij neer. Hij verdient mijn zorg.”

Nu weet ik wel beter. Ik heb familieberaad gehouden. Alle kinderen, schoonzonen en schoondochters heb ik op een avond uitgenodigd. Aan hen heb ik aangegeven dat ik het niet meer vol ging houden. En wat denk je dat de reactie van hen was?

“Oh, wat fijn dat je het nu ook inziet! Wat kunnen we doen. Eindelijk kunnen wij ons deel ook leveren. Wat fijn”.

Binnenkort ga ik met mijn vriendin een paar dagen weg. Mijn zoon komt in huis en zorgt voor zijn vader.

 

Tip 8 : Voeding

 Wanneer stress te lang aanhoudt, wordt minder aandacht besteed aan koken en gezond eten. Een snelle hap staat meer op de voorgrond. Een goede voeding is belangrijk zodat je voldoende vitaminen en mineralen binnen krijgt. Verse producten zijn altijd beter dan een kant en klaar maaltijd.

 

Mantelzorger

Ik kook wel voor hem. Zelf heb ik niet meer zoveel trek en ik sla maaltijden over. Nu ik weet wat voor invloed stress op eetlust heeft, ben ik regelmatiger gaan eten. Ik dek voor ons tweeën de tafel en ik neem iedere maaltijd zelf ook iets. Nog niet veel maar ik sla geen maaltijden meer over.

 

Tip 9 : Bewegen

bewegen,wandelen

Naast een goede voeding is bewegen heel belangrijk. Ga iedere dag ‘kwalitatief’ wandelen. Het liefste in de natuur en ’s ochtends. Doe dat alleen of samen wanneer je het gezelliger vindt om iemand mee te nemen.

Heb aandacht voor wat je ziet, hoort en ruikt. Geniet heel bewust van iets wat je tegenkomt. Bijvoorbeeld: je ziet een spelend kind en daar kun je enorm van genieten. Neem de tijd om hier naar te kijken.

 

Mijn verhaal

Het voordeel van een hond hebben is: dagelijks naar buiten gaan. Weer of geen weer. Ook wanneer ik moe was, ging ik wandelen. Mijn tempo hield ik langzaam en heel bewust keek ik naar de bomen, bladeren of luisterde naar de vogels. Na zo’n wandeling voelde ik me aangenaam moe en ging ik altijd even liggen om bij te tanken.

 

Tip 10 : Pak je hobby weer op

Eerst was de zorg te overzien en ongemerkt werd het drukker en drukker voor je. Het sluipt erin. Velen zullen dat herkennen. En wat doe je dan? Een avondje niet naar schilderen, bridgen of tennis, de week daarna weer niet en op een gegeven moment wordt dat boek ook niet meer rustig gelezen en zo bouwt het zich verder op.

Mantelzorger

Ik had nergens in huis ruimte voor mij. Overal stond wel iets van hem. Een tillift, rolstoel of spullen van de thuiszorg. De tip om mijn hobby weer op te pakken heeft mij enorm geholpen. Het eerste wat ik gedaan heb is een kamer boven helemaal opgeruimd. Niemand mag daar komen. Die is van mij. Daar luister ik alleen muziek of ga ik verder met mijn patchwork. Dit gun ik mij en het helpt me om op de been te blijven.

 

Tot slot – jouw ervaringen

In dit bericht heb ik geprobeerd om aan de hand van praktijkervaringen tips en handvatten te geven. Ik realiseer me dat het niet compleet is. Mijn intentie is geweest om jou op een spoor te helpen om stress geen burn-out te laten worden.

Wil je meer persoonlijke en passende handvatten? Klik op deze link voor meer informatie.

Heb je waardevolle tips die stressvermindering geven? Deel deze gerust in een reactie onder aan dit bericht. Ik ben heel benieuwd. Alvast bedankt.