Bij ieder gesprek gebruik je LSD.
LSD staat voor:
- Luisteren
- Samenvatten
- Doorvragen
Naast goed luisteren en af en toe het gesprek samenvatten kun je tijdens het gesprek ook eens doorvragen. Dat geeft de ander het gevoel dat je echt betrokken bent.
Wist je dat kinderen bekwaam zijn in doorvragen?
In de tijd dat mijn kinderen klein waren, heb ik hen veel voorgelezen. Op heel jonge leeftijd startte ik met boekjes van Miep Diekmann. Stappe Stappe Step en Wiele, Wiele, Stap. Heb je deze wel eens gelezen? Ze zijn volgens mij niet meer te koop, zo ontzettend jammer.
Mijn kinderen vonden de teksten en tekeningen geweldig. En zoals het bij ieder kind gaat, op een gegeven moment kennen ze de tekst helemaal uit het hoofd en dan word je als ouder verbeterd. Iedere zin moest hetzelfde klinken, geen woord mocht verkeerd gezegd worden. We lagen altijd dubbel van het lachen.
In dezelfde periode ‘oefenden’ ze de hele dag door met vragen stellen. “Waarom zegt kat miauw?”. “Waarom lust dat kindje dat niet?”. “Waarom doe je dat?”. Echt de hele dag door. Je herkent dat vast bij jouw kinderen, kleinkinderen of kinderen die bij jou in de buurt wonen.
Soms werd het mij iets teveel en dan vroeg ik of ze wilden gaan spelen. Het antwoord van de jongens kun je wel raden toch? “Waarom?”
En dan dacht ik altijd aan die zin uit één van de versjes van Miep Diekmann:
‘hoe weet jij nou wat ik wou, als ik niet vragen mag van jou’.
Zo’n mooie zin.
Om iemand te begrijpen is vragen en doorvragen waardevol. Tenzij je gedachten kunt lezen, dan hoeft het niet. Je weet precies wat iemand wil zeggen en vragen stellen is overbodig.
Kun jij geen gedachten lezen? Hoe zou je het vinden om belangstellende vragen te gaan stellen? Tenslotte heb je geluisterd naar het verhaal van de ander en wanneer je meer wilt weten, is een vraag stellen een logische vervolgstap. Luisteren en vragen horen bij elkaar.
Voorbeeld vragen
Wil je meer te weten komen dan kun je ‘open’ vragen stellen. Het helpt de ander om gedachten te ordenen.
‘Open’ vragen zijn vragen die beginnen met:
- Hoe
Hoe weet je dat dit probleem lastig is op te lossen?
- Wat
Wat maakt dat je dat erg vindt?
- Wie
Wie heeft binnen de organisatie het antwoord op mijn vraag?
- Waar
Waar was je op dat moment blij mee?
- Waarom
De ‘waarom’ vraag kun je beter zo min mogelijk stellen. Dat was ooit handig, zoals in het voorbeeld van mijn kinderen.
André van Duin heeft daar eens een liedjes over gemaakt. ‘Waarom zijn de bananen krom? Vele regels later, kwam zijn antwoord ‘Daarom…’
Een waarom vraag geeft het gevoel alsof je iets te verdedigen hebt.
Als ik je de vraag stel; ‘Waarom heb je vandaag deze broek aangetrokken?’, dan kijk je nu even naar je kledingstuk en heb je de neiging om een antwoord met de reden te geven. ‘Nou, omdat ik deze mooi vind’ of ‘ik heb helemaal geen broek aan maar een rok’.
Een andere vorm van vragen stellen zijn ‘gesloten’ vragen.
Vragen waar iemand alleen maar ja of nee op kan zeggen. Bijvoorbeeld: ‘heb je een broek aan?’ of ‘Is een banaan krom?’
Het belangrijkste bij vragen stellen is dat je in de gaten hebt wat het effect van je vraag is.
Welke vraag vind jij prettig?
- heb je een trui aan?
- heb je alweer een trui aan?
- hoe heb je je trui aan gedaan?
- wat is de reden dat je die trui hebt aangedaan?
- welke trui heb je aangedaan?
- waarom heb je een trui aangedaan?
- wie heeft jou die trui aangedaan?
- waar heb die trui vandaag?
Acht vragen op papier en je hoort daar niet eens de intonatie van de stem bij. Iedere vraag geeft een reactie. Van neutraal tot aan een gedachte als: ‘nou ja zeg…’
Hoe stel je goede vragen?
- Bedenk eerst wat het doel van je vraag is
- Stel open vragen die afgewisseld kunnen worden met af en toe een gesloten vraag
- Luister als de ander aan het woord is
- Is het onduidelijk voor je, vraag door
- Vat samen wat er gezegd is
Jij weet wat de ander wou als luisteren, samenvatten en doorvragen gedaan wordt door jou. 😉
Heb je nog vragen naar aanleiding van deze blog? Wil je nog meer handvatten?
De workshop ‘Mantelzorger in balans’ is een maatwerkprogramma waar ingegaan wordt op jouw vragen.
Inschrijven kan via deze link: Workshop Mantelzorger in balans
Je reactie op deze blog is welkom.